Historia budowy nowego budynku Szkoły Podstawowej w Grojcu

          Pierwsze starania o rozpoczęcie  budowy nowej szkoły poczynił Andrzej Janusz, który w latach 1967-1981 był jej ówczesnym dyrektorem. Już wtedy warunki techniczne, socjalne
i sanitarne szkoły były fatalne. Wiedzieli o tym wszyscy od nauczycieli po Kuratorium Oświaty
w Bielsku-Białej. Gdy skompletowano dokumentację, przewidywała ona budowę w trzech etapach:

etap pierwszy: część socjalno-administracyjna i pięć sal lekcyjnych,
etapdrugi: osiem sal lekcyjnych,
etap trzeci: sala gimnastyczna.

Wartość kosztorysowa wynosiła 5.5 mln złotych. Próby  wprowadzenia budowy szkoły do planui nwestycji budowlanych jako „Tysiąclatkę”(1000 nowych szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego) w latach sześćdziesiątych nie powiodły się.

          W latach siedemdziesiątych dyrektor Janusz kontynuował swoje starania o budowę. Niestety nie dały one oczekiwanego rezultatu. W roku 1981 po objęciu przez Andrzeja Janusza stanowiska zastępcy dyrektora gminnego w Osieku, dyrektorem szkoły w Grojcu została Zofia Ćwiertnia.W roku 1982 pojawiła się możliwość przejęcia budowy przez Kombinat Budowlany w Oświęcimiu (KBO), ale trzeba było przeprojektować dokumentację z tradycyjnej „cegły” na wielką płytę. Wójt Gminy Oświęcim mgrinż. Władysław Chowaniec wraz z Dyrektorem Szkół Gminnych mgr Stanisławem Morkiemi Przewodniczącym Rady Gminy Stanisławem Chowańcem, aktywnie zaangażowali się w sprawę budowy szkoły. Wspólnie załatwiali wiele spraw związanych  z przeprojektowaniem dokumentacji, którą dokonało Biuro Projektów
w Wadowicach. Lata  1983-84 warunki w szkole były tak trudne, że istniała groźba
konieczności dowożenia grójeckich dzieci do szkół w Oświęcimiu. 

          Dokumentacja została przeprojektowana pod wymogi KBO w Oświęcimiu. Podjęto rozmowy, w których uczestniczyli: Wójt Gminy Oświęcim mgr Zbigniew Rogóż,  Komisja Oświaty Rady Gminy,  Dyrektor Szkół Gminnych Stanisław Morek oraz Dyrektor KBO
w Oświęcimiu Stanisław Gronkowski. Wspomniane rozmowy  nie przyniosły oczekiwanego rezultatu w postaci podpisania umowy na budowę. Jednym z powodów porażki, był brak finansowania. Kuratorium Oświaty nie posiadało środków na ten cel. Podczas spotkania padło stwierdzenie, że jeżeli w czynie społecznym wybudujemy stan zerowy (fundament) pierwszego etapu, to dalsza realizacja wejdzie do planu inwestycji budowlanych, z czym związana była możliwość uzyskania dofinansowania. Wtedy doszło do kolejnego spotkania w Komitecie Gminnym PZPR (Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej) w Oświęcimiu, w którym udział brali: Stanisława Makuch , Wiesław Ceglarz - Sekretarz w KBO Oświęcim będący zarazem mieszkańcem Grojca, Wójt Gminy Oświęcim – Zbigniew Rogórz, oraz Stanisław Chowaniec -Przewodniczący Rady Gminy Oświęcim i jednocześnie sołtys Grojca. Ustalono, że na zebraniu wiejskim wyłoniony zostanie Społeczny Komitet Budowy Szkoły, a  Rada Gminy przeznaczy  nadwyżkę budżetową w wysokości 300 000 zł., a nie 3 000 000 zł jak pojawia się w niektórych dokumentach. Wiesław Ceglarz zobowiązał się do zapewnienia materiałów budowlanych, za pośrednictwem KBO i fachowców do prowadzenia prac budowlanych. Na zebraniu wiejskim w czerwcu 1984r. wybrano 33 osobowy skład Społecznego Komitetu BudowySzkoły w Grojcu, który ukonstytuował się następująco:

Stanisław Chowaniec  - przewodniczący,
Wiesław  Ceglarz - v-ce przewodniczący, 
Stanisław Mendyk - II v-ce przewodniczący.
Funkcję sekretarza pełniła sekretarka szkoły Czesława Ceglarz ,
Członkowie - mieszkańcy poszczególnych ulic, w sumie 33 osoby.
Sprawy rozliczeniowe prowadził Urząd Gminy.
Mieszkańcy wsi zobowiązali się przepracować w czynie społecznym wg deklaracji od 24-40h.
Przepracowali znacznie więcej.

            Prace rozpoczęły się końcem czerwca 1984 r. od rozbiórki budynku gospodarczego
i ubikacji szkolnych oraz wytyczenia wykopu pod fundamenty.Gromadzeniem materiałów tzn. płyt, które były przewożone transportem KBO i składowane na placu budowy oraz zorganizowaniem koparki wynajętej z KBO zajmował się tym Wiesław Ceglarz. Organizacją transportu rolników do wywozu ziemi z wykopu pod fundamentoraz koordynowaniemspraworganizacyjnychzwiązanych z budową zajmował się Stanisław Chowaniec. Obaj codziennie, nieraz do późnych godzin nocnych, byli obecni na budowie, Dziennie przy budowie pracowało po 10-17 ciągników i ok 10 osób wykonując społecznie różne prace.Dyrektor Szkoły Zofia  Ćwiertnia przekazała na potrzeby komitetu małe pomieszczenie w szkole do przechowywania dokumentacji oraz potrzebnych narzędzi. Aktywność członków komitetu jak i mieszkańców była bardzo duża.Wszystkie prace i uczestniczący w nich mieszkańcy każdego dnia byli wpisywani do zeszytu z wyszczególnieniem godzinowego czasu pracy poszczególnych osób.Bardzo wielu mieszkańców Grojca pracowało z ogromnym poświęceniem po to,  żeby szkoła powstała jak najszybciej. Była to praca z zespołem ludzi nieprawdopodobnie zaangażowanych i oddanych wspólnej sprawie, nie szczędzących własnego czasu i pracy.Nieoceniony był jednak wkład Wiesława Ceglarza, bez którego budowa nie miałaby możliwości zaistnienia. Inspektorem budowy przy wykonywaniu fundamentów był Andrzej Mróz. Dalsze prace nadzorował inspektor  Ferdynand Kozina. Prace jesienią 1984 utrudniała pogoda. Padające deszcze powodowały, zalewanie wykopu o głębokości 3,5 m. Pomocy wwypompowywaniu wody udzielała Straż Pożarna.  Używano też przenośnych pomp górniczych. W  roku 1984 wykonano tylko ławy pod budynek i zgromadzono materiał w postaci płyt na całą budowę pierwszego etapu.

            Okres zimowy 1984/1985 upłynął na przygotowaniach organizacyjnych, staraniach
o środki, materiały itp. Za sprawą Stanisława Chowańca problemem w finansowaniu budowy szkoły zainteresowany został ówczesny poseł do sejmu RP Ferdynand Łukaszek, który był również w owym czasie dyrektorem Szkoły w Żywcu,prezesem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w Bielsku-Białej oraz członkiem Sejmowej Komisji Oświaty. Wspólnie przygotowalipismo opisując trudne warunki szkoły, zaangażowanie społeczne mieszkańców, w którym wyrazili prośbę o przyznanie środków kosztorysowych w kwocie 5,5 miliona zł. Środki zostały przez Ministerstwo Oświaty przyznane i przekazane do Kuratorium Oświaty w Bielsku-Białej, jednak Gmina Oświęcim otrzymała tylko 1 000 000zł oraz zapewnienie, że Kuratorium będzie przekazywać pieniądze sukcesywnie z postępem prac. Jak się później okazało, była to tylko obietnica.

             Wiosną 1985r. przystąpiono do kontynuacji prac. Nie chcąc budować stacjonarnego dźwigu  (koszty montażu) wystąpiono do Kopalni Czeczot o wynajem dźwigu typu Coles, którego operatorem był mieszkaniec Grojca Tadeusz Chyc - inicjator tego pomysłu. Był to okres, gdy brakowało wszystkiego -  pełna reglamentacja towarów, a sprzęt w zakładach pracy był nieczynny z powodu braku paliwa. Dyrekcja kopalni zgodziła się wypożyczyć dźwig, jeżeli zapewnimy paliwo. Dyrektor Spółdzielni Kółek Rolniczych Oświęcim Władysław Płachta ofiarował paliwo na ten cel (400 litrów oleju napędowego). Rolnictwo nie miało ograniczenia
 w zużyciu paliwa. Dźwig samochodowy był niezmiernie pomocny  – mógł  swobodnie ustawiać płyty w dowolnym miejscu budowy ze względu na jego mobilność, duży wysięgnik i udźwig.

            Dyrektor KBO Stanisław Gronkowski był bardzo przychylny  budowie. Za pośrednictwem Wiesława Ceglarza  oddelegował  fachowców, którzy prowadzili montaż fundamentu oraz stropu stanu zerowego. Zabezpieczył wszystkie zbrojenia, które wykonywane  były w KBO i dowiezione na budowę, łącznie z zaprawą betonową.Budową zainteresowany był również ówczesny sołtys Grojca Stanisław Buchała. Często uczestniczył w pracach budowlanych. Do izolacji fundamentu rolnicy przewieźli z cegielni z Kęt i Osieka 20.000 tys. szt. cegły. Papowniaw Oświęcimiu dała lepik i papę,  a mieszkańcy wykonali izolacje.

            Obietnica wprowadzeniabudowy szkoły do planu inwestycji budowlanychpo oddaniu stanu zerowego nie została spełniona. Urząd Gminy borykał się z brakiem środków, ale udało się wybudować  stan surowy pierwszego etapu. Zamówiono stolarkę okienną i drzwiową, po czym
z powodu braku środków prace zostały praktycznie wstrzymane. Urząd Gminy przeznaczał jedynie małe kwoty na  zabezpieczenie  obiektu. Komitet Budowy doglądał sytuacji w terenie
i wykonywano takie prace jak np. fundament pod posadowienie komina. Problemów nie było jednak końca: na głębokości 5m pojawiła się tzw. lawa (półpłynna glina zalewająca wykop oraz oszalowanie) niszcząc szalunki,  co pochłonęło więcej betonu i zbrojenia. Ten sam problem miał miejsce przy wykonaniu osadników na ścieki sanitarne. Należało jeszcze uregulować sprawy własnościowe działki z Panią Kowalczyk, wykonać odwonienia obiektu, oraz podbudowę  fundamentu klatki schodowej starej szkoły.

            Po przejściu na emeryturę Zofii Ćwiertni w roku 1987 stanowisko Dyrektora Szkoły objęła Zofia Mendyk.

            Prace wznowiono po zmianach ustrojowych - po roku 1989. Z Kuratorium Oświaty oraz  budżetu Gminy przyznano środki na dokończenie pierwszego etapu prac i dzieci w marcu 1991 roku przeniosły się do nowo oddanej części budynku. Poprawie uległy przede wszystkim  warunki sanitarne i lokalowe. Należy dodać, że duże znaczenie dla dalszej budowy miał wybór Zofii Mendyk na Radną Gminy Oświęcim,  oraz mieszkańca Grojca:  Stanisława Rydzonia na Przewodniczącego Rady Gminy. Trzeba również przyznać, że w trudnej sytuacji szkoły bardzo pomagał Dyrektor Państwowego Gospodarstwa Rybackiego  „ Adolfin”–inż. Józef Piech.

            W tym miejscu należy zaznaczyć, że po dokonaniu podsumowania wspomnianych wcześniej zeszytów, mieszkańcy Grojca w czynie społecznym przepracowali w sumie:

 5700 roboczo-godzin przepracowanych indywidualnie przez mieszkańców

 1880 godzin pracy ciągników rolniczych i samochodów ciężarowych.

            Nadal trwały starania o rozpoczęcie II-go etapubudowy, tj. 8 sal lekcyjnych. W 1993 r., już na zlecenie Urzędu Gminy, realizowano II etap budowy. Komitet czynił starania o ciągłość budowy tj. kontynuowanie  III etapu – budowy sali gimnastycznej.Wówczas zarysowały się dwie koncepcje jej powstania. Dyrektor Zofia Mendyk, z obawy o możliwość braku funduszy na wybudowanie nowego obiektu, proponowała remont starej części szkoły i przekształcenie jej
w salę gimnastyczną. Komitet uważał, że należy dokonać ekspertyzy dotyczącej tego, czy
100-letni budynek starej szkoły  nadaje się do remontu i będzie spełniał wymogi techniczne oraz czy koszt remontu nie przewyższy kosztu budowy nowego obiektu. Wykonana w roku 1997 ekspertyza potwierdziła stanowisko komitetu. Budynek starej szkoły wyburzono, a w jego miejscu w 1998 rozpoczęto budowę nowego budynku sali gimnastycznej. W 2000 roku oddana została piękna sala gimnastyczna, która zamykała cykl budowy.

            Z wielkimi trudnościami i przeciwnościami losu  warto było się zmagać przez 15 lat, żeby powstał tak piękny kompleks szkolny, rzeczy niemożliwe stały się faktem. Dzięki społecznemu zaangażowaniu można było dokonać bardzowiele. 

                                                                                              Autor: Stanisław Chowaniec